Inleiding.

De laatste tijd komen er nogal eens vragen binnen over het houden van toekans. Daarom vindt ik het toch wel belangrijk hieraan eens een artikel te wijden. Veel wordt er nu eenmaal over deze vogels niet geschreven; het zijn wel vogels die graag gezien worden, maar de meeste liefhebbers onder ons zijn niet in de gelegenheid deze prach­tige vogels te houden. Dit soort vogels vragen nu eenmaal veel ruimte en ze zijn niet gemakkelijk overal bij te plaatsen.

 Herkomst.

Toekans en arassari's komen alleen voor in de dichte ber­gbossen van Zuid Amerika en dan wel van Midden-Mexico, Bolivia, Colombia, Brazilië, enz. Er zijn vele soorten toekans en om alles met het juiste land te noemen is een ondoenlijke taak.

 Kenmerken.

Toekans vallen het meest op door hun vrij grote vaak fel gekleurde snavel. Bij de Reuzen - of Tocotoekan (zie foto) is hij ongeveer 23 cm. lang. Deze snavel ziet er nogal fors uit; de meeste mensen denken dat de vogel heel wat mee te sjouwen heeft, maar dit is niet het geval. De snavel is een niet massief geheel, het bestaat uit een soort netwerk van beenspangen waardoor de maximale stevigheid wordt bereikt bij een minimaal gewicht. De snavelranden zijn niet glad maar hebben een soort zaagvorm. Ook de bovensnavel heeft een iets gebogen punt. Hiermee kunnen zij hun voedsel stevig vasthouden.

Toekans bezitten een stevige lange, smalle tong die de vorm heeft van een smalle lange veer. Bij de grotere soo­rten kan deze tong soms wel zo'n 15 cm. lang zijn. Deze tong is aan de buitenranden getand met schuine inkepingen, naar het einde toe steeds dieper, zodat de punt uit borstelvormige uitsteeksels bestaat. De vogel heeft forse poten met gepaarde tenen (twee naar voren en twee naar achteren gericht - zygodactylie). Zij hebben korte ronde vleugels, tien staartpennen die bij de toekans vrij kort en aan het uiteinde recht van model zijn. Bij de arassari's is de staart wat langer en wigvormig.

De geslachten bij toekans zijn gelijk. Het is echter duidelijk zichtbaar wie de man is, deze heeft een beduidend langere snavel dan de vrouw. Maar dit is alleen te zien als er meerdere vogels bij elkaar zijn. Toekans behoren tot de orde PICIFORMES ofwel SPECHTACHTIGEN. Met andere woorden, ook deze vogels zijn holenbroeders en hun eieren zijn dan ook wit. Vaak worden toekans nogal eens verward met de neushoornvogels, vooral in de dierentuin hoor je de mensen deze vergissing maken. Neushoornvogels behoren tot de orde der CORACIIFORMES ofwel SCHARRELAAR-ACHTIGEN, ze zijn dus totaal niet verwant aan de toekans, ook komen zij niet in Amerika voor.

 Voeding.

Het voedsel van deze vogels bestaat hoofdzakelijk uit vele soorten vruchten. Met hun reusachtige snavel plukken zij deze uit de bomen en struiken. Het voedsel wat wij liefhebbers verstrekken moet zo gevarieerd mogelijk zijn. U kunt alle soorten fruit aanbieden en liefst in kleine dobbelsteentjes gesneden. Ook rozijnen en krenten versmaden zij niet. Het fruit moet goed gemengd worden aangeboden met een prima soort universeelvoer; dit aan te bieden voer mag nooit te nat- maar een rulle massa zijn. Alleen tijdens de opfok van de jongen wordt levend voer opgenomen. Het voedsel moet in platte schalen worden aangeboden; deze schalen moeten liefst geplaatst worden op een voerplank ongeveer 1,5 - 2 meter van de grond.

 Voortplanting.

Om tot voortplanting te komen moeten wij wel zorgen voor een ruime voliere met een goed binnenverblijf. Dit binnenverblijf mag ook niet te klein zijn, is dit te klein dan worden de vogels spoedig veel te vet. Het binnenverblijf moet matig verwarmd worden, niet onder de 15 gr. C. De voliere kan ruim beplant worden want de vogels laten de beplanting met rust. De vogels broeden in een ruim nestblok: hoog 1 meter met een binnendiameter van 50 cm en een invlieggat van 20 cm. Op de bodem van dit blok moet een laag turfmolm en houtsnippers gestrooid worden. Het blok moet zeker op een hoogte van 2 - 3 meter geplaatst worden, liever niet lager want toekans zijn nu eenmaal boomvogels.

(Let op dat de houtsnippers niet bespoten zijn met insecticide, dit is dodelijk voor onze vogels). Als de broedtijd daar is, zitten de vogels vaak samen in het nest. Ook voeren zij elkaar regelmatig en wordt het voedsel naar het nest gebracht. De broedtijd is ongeveer van eind mei tot eind juli. Er worden 2 - 3 witte ronde eieren gelegd die meestal pas na 19 dagen uitkomen.

De eerste dagen vragen de vogels veel krekels, sprinkhanen, eendagsmuisjes e.d. Opvallend is dat jonge toekans de eerste dagen uit de krop gevoerd worden. Bij de geboorte zijn de jongen nog helemaal kaal en blind en rozig van kleur. Opvallend is dat zij de eerste tijd op de hielen zitten, dikke hoornige eeltplekken beschermen hen echter voor doorzitten. De mest wordt geregeld door de ouders afgevoerd. Het duurt erg lang voordat de ogen open gaan bij deze vogels. Bij de Bonte toekan gaan ze pas open op een leeftijd van 24 dagen, ook de snavel krijgt dan de juiste vorm. Hij blijft echter nog lang kaal, eerst komen de kop - en vleugelveren door, een week later de rest van de bevedering. Op een leeftijd van 44 - 50 dagen vliegen de jonge toekans uit. De snavel is dan nog vrij kort en flets. De bevedering heeft dan al de normale kleur aangenomen. De eerste tijd komen de ouders nog terug naar hun ouderlijk nest en het duurt vrij lang voor ze zelfstandig zijn, ze zijn dan ongeveer twee maanden oud. De eerste tijd eten ze nog dierlijk voedsel, als ze echter zelfstandig gaan eten wordt het dierlijke voedsel niet meer aangeraakt. Als het andere jaar de oudervogels weer tot broeden overgaan worden de jongen verstoten. Ze moeten dan apart gezet worden, gebeurd dit niet dan zullen er zeker slachtoffers vallen.